RỐI LOẠN CHỨC NĂNG TÌNH DỤC VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TRÊN NGƯỜI BỆNH UNG THƯ CỔ TỬ CUNG SAU XẠ TRỊ TẠI BỆNH VIỆN K

Abstract

Năm 2018 có 8,6 triệu ca mắc ung thư mới ở nữ. Trong đó ung thư cổ tử cung (UTCTC) chiếm 6,6% đứng thứ 4 trong các loại ung thư ở nữ giới 1. Khu vực có tỷ lệ mắc cao nhất là Đông Phi và tử vong cao nhất là Nam Phi. Các vùng có tỷ lệ mắc thấp nhất trên thế giới là Australia/ Newzeland và Tây Á 2-6. Tại Việt Nam, theo thống kê của Globocan 2018 vừa được công bố, UTCTC là một trong 10 loại ung thư có số ca mới mắc và tử vong hàng đầu Việt Nam. Mỗi năm Việt Nam phát hiện thêm hơn 4.100 người bị UTCTC và 2.400 phụ nữ tử vong do bệnh này2, 3. Các phương pháp điều trị UTCTC hiện nay bao gồm phẫu thuật, xạ trị và hóa trị 5. Tuy nhiên, quá tình điều trị có thể dẫn đến các tác dụng không mong muốn chủ yếu liên quan đến xạ trị gây ra bởi tác động của nó tới các cơ quan lân cận khối u 2. Quan trọng nhất, có khoảng 70% người bệnh bị rối loạn chức năng tình dục (RLCNTD) sau điều trị UTCTC 7, 8 với các biểu hiện giảm độ nhạy cảm âm đạo, giảm ham muốn, hứng thú tình dục và cực khoái do khô, hẹp âm đạo và chảy máu, đau trong giao hợp 7-18. Bên cạnh đó, quá trình chẩn đoán và điều trị ung thư có thể ảnh hưởng sâu sắc đến hình ảnh cơ thể và ý thức về tình dục của người phụ nữ 19. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình dục là một trong những chỉ số về chất lượng cuộc sống; nó ảnh hưởng tới suy nghĩ, cảm xúc, hành động, hòa nhập xã hội, và tác động không nhỏ tới sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi cá nhân 20-22. Sức khỏe tình dục là một bộ phận của sức khỏe sinh sản. Sức khỏe tình dục là trạng thái khỏe mạnh về thể chất, tình cảm, tinh thần và quan hệ xã hội liên quan đến tình dục, chứ không chỉ là tình trạng không có bệnh tật, không rối loạn chức năng 22, 23. Do đó, loại bỏ các vấn đề tình dục để cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh UTCTC đã trở thành ưu tiên hàng đầu trong chăm sóc sức khỏe. Trong Sổ tay Thống kê và Chẩn đoán các Rối loạn Tâm thần - lần IV (DSM-IV) 24, các dạng RLCNTD nữ và tiêu chuẩn chẩn đoán cho 4 nhóm rối loạn chính gồm: Rối loạn ham muốn tình dục, Rối loạn hứng khởi tình dục, Rối loạn cực khoái, Rối loạn đau tình dục. Ngoài ra, khi nghiên cứu về RLCNTD các tác giả còn đưa thêm hai chỉ số là thỏa mãn và chất nhờn trong giao hợp. Điều trị các nhóm rối loạn tình dục nữ bao gồm: tâm lý, thuốc, chất bôi trơn, dụng cụ nong âm đạo….. Tại Việt Nam, có rất ít đề tài về vấn đề RLCNTD của người bệnh UTCTC sau điều trị, đồng thời người bệnh và bác sĩ lâm sàng của họ thường tránh thảo luận về chủ đề này vì lý do phong tục, văn hóa và xã hội 25. Xuất phát từ tình hình thực tế này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “ Rối loạn chức năng tình dục và một số yếu tố liên quan trên người bệnh Ung thư cổ tử cung sau xạ trị tại bệnh viện K” được thực hiện với hai mục tiêu: Mục tiêu nghiên cứu: 1. Mô tả rối loạn chức năng tình dục trên người bệnh ung thư cổ tử cung sau xạ trị tại bệnh viện K. 2. Xác định một số yếu tố liên quan tới rối loạn chức năng tình dục trên người bệnh ung thư cổ tử cung sau xạ trị tại bệnh viện K.