KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ RÒ HẬU MÔN BẰNG PHƯƠNG PHÁP THẮT ĐƯỜNG RÒ QUA KHOANG GIAN CƠ THẮT TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC

Abstract

Rò hậu môn là bệnh lý thường gặp ở vùng hậu môn-trực tràng. Bệnh có nhiều nguyên nhân, nhưng thường gặp nhất là do những nhiễm khuẩn khu trú bắt nguồn từ tuyến Hermann Desfosses nằm tại hốc hậu môn, dẫn đến tụ mủ ở khoang giữa cơ thắt trong và cơ thắt ngoài (khoang gian cơ thắt), từ đây mủ lan ra xung quanh theo các bó cơ dọc dài phức hợp và phá ra ngoài da quanh lỗ hậu môn hoặc vỡ vào lòng ống hậu môn trực tràng tạo thành đường rò mạn tính với nhiều hình thái khác nhau. Áp xe và rò là hai quá trình của cùng một quá trình bệnh lí, nếu áp xe không được xử lí hoặc xử lí không đúng sẽ dẫn đến rò. Đây là một trong những bệnh hay gặp nhất ở vùng hậu môn-trực tràng với tỉ lệ mắc bệnh khoảng 2/10000 người1. Trong nghiên cứu này chúng tôi quan tâm đến trường hợp bệnh rò hậu môn do nguyên nhân nhiễm trùng ở hốc tuyến hậu môn, loại trừ các nguyên nhân với cơ chế bệnh sinh khác gây ra rò hậu môn như: lao, ung thư, bệnh Crohn… Phân loại rò hậu môn theo Park2 được sử dụng rộng rãi trên lâm sàng dựa trên mối liên quan giữa đường rò và hệ thống cơ thắt hậu môn, trong đó phân ra các thể: gian cơ thắt, xuyên cơ thắt, trên cơ thắt và ngoài cơ thắt…, kèm theo các yếu tố nguy cơ gây mất tự chủ hậu môn. Đối với thể rò hậu môn đơn giản, xuyên cơ thắt phần thấp phẫu thuật mở đường rò thường đạt hiệu quả tốt, trong khi lựa chọn phương pháp điều trị đối với rò hậu môn phức tạp còn đang được bàn cãi. Mục tiêu điều trị bao gồm: khỏi bệnh, tránh tái phát và bảo tồn tối đa chức năng tự chủ hậu môn đặc biệt ở những bệnh nhân có đường rò phức tạp xuyên cơ thắt cao hoặc bệnh nhân có những yếu tố nguy cơ mất tự chủ hậu môn. Các phương pháp thường được áp dụng là: mở đường rò, đặt chỉ xuyên(seton), khâu đóng lỗ trong, chuyển vạt trực tràng, bơm keo sinh học, mổ nội soi đường rò (VAAFT), thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt (LIFT)… đã được thực hiện ở nhiều trung tâm với kết quả khác nhau và còn nhiều bàn luận về tỉ lệ tái phát và mất tự chủ sau mổ. Kĩ thuật thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt được Arun Rojanasakul3 giới thiệu lần đầu tiên năm 2007 dựa trên nguyên lí thắt và cắt đường rò tại khoang này nhằm mục đích làm sạch, loại trừ nguyên nhân nhiễm khuẩn nằm ở khoang gian cơ thắt, đồng thời bảo tồn tối đa cơ thắt hậu môn, do đó giữ được chức năng tự chủ sau mổ. Trong nhóm 18 bệnh nhân đầu tiên được phẫu thuật thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt, có 17 bệnh nhân (94,4%) khỏi bệnh, 1 bệnh nhân tái phát được mổ lại theo kĩ thuật này; thời gian liền vết mổ là 4 tuần, không có bệnh nhân nào mất tự chủ3. Từ đó đến nay, đã có nhiều nghiên cứu của các trung tâm trên thế giới với số lượng lớn bệnh nhân rò hậu môn được phẫu thuật theo kĩ thuật này với kết quả khả quan, tuy vậy vẫn còn những khác nhau và tranh luận về tỉ lệ tái phát và mất tự chủ so với những kĩ thuật khác. Tại Việt Nam, kĩ thuật này được thực hiện lần đầu năm 2007 và đến năm 2012 đã báo cáo nhóm 30 bệnh nhân với thời gian theo dõi 3 tháng: không có trường hợp nào tái phát4. Năm 2015, thêm một nghiên cứu trên 31 bệnh nhân với thời gian theo dõi 3 tháng5: 2 trường hợp vết mổ không lành, không có trường hợp nào mất tự chủ sau mổ. Với mục mô tả chỉ định mổ, kĩ thuật mổ kèm theo các yếu tố ảnh hưởng đến hiểu quả quả của kĩ thuật thắt đường rò gian cơ thắt và theo dõi xa kết quả điều trị; chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Kết quả điều trị rò hậu môn bằng phương pháp thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức” với hai mục tiêu: 1. Mô tả chỉ định và kĩ thuật của phẫu thuật thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt điều trị bệnh rò hậu môn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. 2. Đánh giá kết quả điều trị rò hậu môn bằng phẫu thuật thắt đường rò qua khoang gian cơ thắt tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.