GIÁ TRỊ CỦA XÉT NGHIỆM TRC READY TRONG CHẨN ĐOÁN LAO PHỔI CÓ 02 MẪU ĐỜM AFB ÂM TÍNH TẠI BỆNH VIỆN PHỔI TRUNG ƯƠNG NĂM 2018-2019

Abstract

Bệnh lao là bệnh lý được biết đến từ rất lâu, lưu hành trên toàn thế giới, luôn là gánh nặng của toàn cầu. WHO đã thông báo ước tính có khoảng 10 triệu người bị bệnh lao, với 7 triệu ca mắc lao mới trong năm 2018, đồng thời bệnh lao là một trong mười nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới và Việt Nam là một trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao cao trên thế giới.1 Trong bệnh lao, lao phổi là thể lao thường gặp nhất, chiếm 81% trường hợp mắc lao ở Việt Nam,2 đây cũng là thể bệnh được quan tâm nhất do tính chất lây lan cho cộng đồng, cần phải chẩn đoán sớm để điều trị kịp thời tránh để lại hậu quả nghiêm trọng. Trong số bệnh nhân lao phổi có một tỉ lệ không nhỏ là lao phổi AFB (-), mặc dù không phải là nguồn lây chính, tỷ lệ tử vong thấp hơn so với lao phổi AFB (+), song việc chẩn đoán khó khăn và tốn kém hơn. Chẩn đoán lao phổi trong trường hợp xét nghiệm đờm soi trực tiếp âm tính là một thách thức về cả thời gian chẩn đoán và độ chính xác do khó tìm được bằng chứng trực tiếp của vi khuẩn lao. Để khắc phục những hạn chế của các xét nghiệm kinh điển như độ nhạy thấp (soi đờm trực tiếp) hay thời gian trả kết quả lâu (nuôi cấy), xét nghiệm sinh học phân tử ra đời cho thấy ưu điểm vượt trội về chẩn đoán như độ nhạy cao thời gian trả kết quả nhanh, đã mở ra một bước mới trong chẩn đoán sớm bệnh lao, có thể kể đến các xét nghiệm Xpert MTB/RIF, TRC ready-80... Chương trình chống Lao quốc gia đã chứng thực và khuyến cáo áp dụng xét nghiệm Xpert MTB/RIF vào chẩn đoán lao từ năm 2018.3 Tuy nhiên nhược điểm của Xpert MTB/RIF là giá thành cao, hạn chế mẫu bệnh phẩm, không làm được trên bệnh phẩm có lẫn máu, khó khăn về cung ứng, thay thế và bảo dưỡng. Vấn đề đặt ra là cần có một xét nghiệm nhanh, hiệu quả, phù hợp với điều kiện nước ta. TRC ready 80 là một xét nghiệm mới, nhằm khuếch đại và phát hiên trình tự đích dựa trên sự kết hợp của phản ứng phiên mã ngược và phiên mã. TRC ready phát hiện được vi khuẩn lao trong thời gian ngắn (30 phút), làm được trên nhiều bệnh phẩm cả bệnh phẩm đường hô hấp và ngoài đường hô hấp, cả bệnh phẩm lẫn máu, trang thiết bị cung ứng dễ dàng thay thế và bảo dưỡng, phù hợp với điều kiện nước ta. Trên thế giới đã có những nghiên cứu về giá tri của TRC ready 80 trong chẩn đoán bệnh lao tại nhiều quốc gia đã đưa lại kết quả độ nhạy, độ đặc hiệu cao. Tuy nhiên ở Việt Nam có rất ít đề tài nghiên cứu về xét nghiệm này. Nên tôi tiến hành nghiên cứu: ‘Giá trị của xét nghiệm TRC ready trong chẩn đoán Lao phổi có 02 mẫu đờm AFB âm tính tại bệnh viện Phổi Trung ương năm 2018 - 2019”. Với 2 mục tiêu là: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân lao phổi có 02 mẫu đờm AFB âm tính tại bệnh viện Phổi Trung ương năm 2018- 2019. 2. Xác định giá trị của xét nghiệm TRC ready80 trong chẩn đoán lao phổi có 02 mẫu đờm AFB âm tính tại bệnh viện Phổi Trung ương năm 2018- 2019.