NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 1 Ở TRẺ EM VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BIẾN CHỨNG TOAN CETON

Abstract

Đái tháo đường (ĐTĐ) là một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa được đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose máu do sự thiếu hụt một phần hoặc toàn bộ insulin, mất tác dụng của insulin hoặc cả hai lý do trên. Tình trạng tăng glucose máu mạn tính của ĐTĐ phối hợp với rối loạn chức năng gây tổn thương nhiều cơ quan khác nhau đặc biệt ở mắt, thận, thần kinh, tim và mạch máu1. ĐTĐ là một vấn đề sức khỏe toàn cầu. Theo ước tính của Liên đoàn ĐTĐ thế giới, năm 2017 có 451 triệu người (18-99 tuổi) mắc bệnh ĐTĐ trên toàn thế giới. Con số này dự kiến sẽ tăng lên 693 triệu vào năm 20452. ĐTĐ type 1 chỉ chiếm khoảng 10%. Tuy nhiên, ở trẻ em ĐTĐ chủ yếu là type 13. Nhiễm toan ceton (NTCT) là một biến chứng cấp hay gặp ở bệnh nhi mắc ĐTĐ type 14–6, đây là một biến chứng rất nặng của bệnh, gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời7. ĐTĐ type 1 có xu hướng gia tăng trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, theo số liệu tại bệnh viện Nhi Trung ương thì trước năm 2010 chỉ có 5-10 bệnh nhân mới/năm; từ 2010-2015 tăng lên khoảng 20 bệnh nhân mới/năm; từ 3 năm gần đây mỗi năm khoảng 60-70 bệnh nhân mới/năm. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có sự tham gia của các yếu tố làm gia tăng ĐTĐ type 1 ở trẻ em trong đó có các giả thiết về yếu tố môi trường. Các yếu tố môi trường thuận lợi bao gồm: dùng sữa bò và gluten sớm trong những tháng đầu tiên của cuộc đời, thiếu hụt vitamin D, phức hợp nitrosamin, vaccine, nhiễm virus và nhiều yếu tố khác. Ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về ĐTĐ và toan ceton do ĐTĐ ở trẻ em, biến chứng mạn ở trẻ ĐTĐ type 1. Tuy nhiên, những công trình này phần lớn được tiến hành với cỡ mẫu nhỏ, trong giai đoạn số lượng bệnh nhân mới chẩn đoán còn thấp, triệu chứng lâm sàng điển hình có ở đa số các trường hợp nhưng vẫn có trường hợp bỏ sót và chẩn đoán nhầm trong khi điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam ngày càng phát triển và tình hình ĐTĐ ở trẻ em Việt Nam ngày càng có xu hướng gia tăng. Đứng trước một bệnh lý mà tiến triển nhanh ở trẻ nhỏ, biến chứng cấp dễ chẩn đoán nhầm và cần được điều trị cấp cứu như vậy thì nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán và điều trị nhiễm toan ceton ở bệnh nhi ĐTĐ type 1 vẫn còn cấp thiết. Xuất phát từ thực tế trên, đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng đái tháo đường type 1 ở trẻ em và kết quả điều trị biến chứng toan ceton” được thực hiện với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng đái tháo đường type 1 ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung Ương từ 6/2015 đến 6/2020. 2. Nhận xét kết quả điều trị toan ceton do đái tháo đường type 1 ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung Ương từ 6/2015 đến 6/2020.