ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG BÁN PHẦN KHÔNG XI MĂNG ĐIỀU TRỊ GÃY LIÊN MẪU CHUYỂN XƯƠNG ĐÙI Ở BỆNH NHÂN TRÊN 80 TUỔI

Abstract

Gãy liên mấu chuyển xương đùi là loại gãy có đường gãy nằm trong vùng tính từ nền cổ xương đùi đến sát bờ dưới mấu chuyển bé, đây là loại gãy ngoài bao khớp 1 2 3 4. Gãy liên mấu chuyển xương đùi khá phổ biến, chiếm 55% các loại gãy đầu trên xương đùi, nữ gặp nhiều gấp 2-3 lần nam giới, bệnh chủ yếu gặp ở người cao tuổi chiếm 95% trong tổng số các bệnh nhân gãy liên mấu chuyển xương đùi 3. Ở người cao tuổi, do chất lượng xương kém nên hay gặp sau ngã đập vùng mông, đùi xuống nền cứng. Gãy liên mấu chuyển xương đùi có thể điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật. Các phương pháp điều trị bảo tồn như bó bột hay kéo liên tục được chỉ định cho những trường hợp gãy ít di lệch, hoặc bệnh nhân mắc các bệnh lý nội khoa nặng nề, không còn khả năng phẫu thuật. Tuy nhiên, các phương pháp này có nhiều nhược điểm như: Dễ di lệch thứ phát, can lệch, chậm liền, khớp giả. Thời gian bất động lâu dễ dẫn đến cứng khớp, viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu, loét tỳ đè5. Chính vì vậy, ngày nay các phương pháp điều trị bảo tồn ít được sử dụng. Đến nay, gãy liên mấu chuyển xương đùi điều trị chủ yếu bằng phẫu thuật: Kết hợp xương hoặc thay khớp háng bán phần. Các phương pháp phẫu thuật kết hợp xương như: Kết hợp xương bằng vít xốp, đinh nội tủy, nẹp vít AO, nẹp DHS, nẹp khóa. Các phương pháp này giúp nắn chỉnh ổ gãy về đúng giải phẫu, kết xương vững chắc. Tuy nhiên, đối với người cao tuổi, đặc biệt là lứa tuổi trên 80, chất lượng xương kém, dẫn đến biến chứng lỏng, bung phương tiệt kết xương, chậm liền, khớp giả...6 7. Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý nội khoa (đặc biệt là các bệnh lý tim mạch), đòi hỏi phải vận động đi lại sớm để tránh biến chứng thuyên tắc mạch, nhiễm trùng hô hấp, tiết niệu…Trong khi phẫu thuật kết hợp xương cần thời gian để liền xương nên không thể đi lại sớm được. Do đó phẫu thuật kết hợp xương ở bệnh nhân cao tuổi không được đặt lên hàng đầu. Nhằm khắc phục những nhược điểm của các phương pháp điều trị nêu trên, những năm gần đây, nhiều tác giả đã lựa chọn phẫu thuật thay khớp háng bán phần trong điều trị gãy liên mấu chuyển xương đùi ở người cao tuổi 8 9 10 11, với ưu điểm là bệnh nhân có thể vận động đi lại sớm tránh các biến chứng do nằm lâu, nhanh chóng trở về với cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, tuổi thọ trung bình của khớp háng bán phần là 10 – 15 năm, tương đương với tuổi thọ hướng tới của nhóm bệnh nhân trên 80 tuổi. Đây cũng là một lý do để lựa chọn phẫu thuật thay khớp háng bán phần cho nhóm bệnh nhân này. Hiện nay, có 2 loại thay khớp háng bán phần: Có xi măng và không xi măng. Theo một số tác giả, nhóm thay khớp háng có xi măng nguy cơ tử vong cao hơn so với nhóm không sử dụng xi măng, đặc biệt là bệnh nhân cao tuổi, có bệnh lý tim mạch 12 13 14. Do đó, tại bệnh viện Hữu Nghị chúng tôi sử dụng khớp háng bán phần không xi măng để điều trị gãy liên mẫu chuyển xương đùi ở bệnh nhân trên 80 tuổi. Tuy nhiên, hiện trong nước cũng như tại bệnh viện Hữu Nghị chưa có nghiên cứu nào đánh giá hiệu quả của phương pháp này trên nhóm bệnh nhân già với độ tuổi trên 80. Vì vậy, chúng tôi đã thực hiện đề tài nghiên cứu “ Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp háng bán phần không xi măng điều trị gãy liên mấu chuyển xương đùi ở bệnh nhân trên 80 tuổi”, với 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang của bệnh nhân trên 80 tuổi gãy liên mấu chuyển xương đùi. 2. Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp háng bán phần không xi măng điều trị gãy liên mấu chuyển xương đùi ở bệnh nhân trên 80 tuổi tại bệnh viện Hữu Nghị.