Nghiên cứu giá trị của sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm trong chẩn đoán tổn thương mạc nối lớn

Abstract

Mạc nối lớn (MNL) là một nếp gấp phúc mạc đi xuống từ bờ cong lớn dạ dày và hành tá tràng sau đó lại quặt ngược lên dính vào phúc mạc mặt trên đại tràng ngang. MNL thường bao bọc các tạng vùng bụng trên và che phủ gần hết các quai ruột non 1. MNL có vai trò miễn dịch quan trọng đồng thời cũng là nơi thu hút các tế bào ác tính và nhiều tổn thương khác trong ổ bụng. Nhiều nguyên nhân có thể gây tổn thương MNL. Trong đó phổ biến gồm lao, xơ gan, ung thư di căn đến MNL, nhiễm trùng, u lympho,… Mặc dù mỗi tổn thương có các đặc điểm khác nhau, nhưng hình ảnh phần lớn là không đặc hiệu gây khó khăn cho quá trình chẩn đoán và điều trị 2. Bệnh nhân (BN) có tổn thương MNL thường có biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu bao gồm đầy bụng, đau bụng và sờ thấy khối ở bụng do nhiều dịch cổ trướng và dày lan tỏa MNL. Có nhiều phương pháp được sử dụng để chẩn đoán bệnh lý MNL. Về xét nghiệm máu, một số chất chỉ điểm u có thể tăng cao trong ung thư MNL như CA-125. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh gồm có siêu âm, cắt lớp vi tính (CLVT), cộng hưởng từ (CHT), PET-CT. Trên siêu âm và CLVT, tổn thương MNL biểu hiện đa dạng từ các tổn thương thâm nhiễm lan toả đến các tổn thương có ranh giới rõ dạng nốt hoặc khối và thường đi kèm dày mạc nối, có thể tạo thành hình ảnh bánh mạc nối. Bên cạnh đó, siêu âm và CLVT có thể có các hình ảnh gợi ý nguồn gốc tổn thương MNL: khối u buồng trứng đi kèm, tổn thương phổi hướng đến lao, xơ gan... Các phương pháp sinh thiết cho phép lấy mẫu bệnh phẩm MNL làm mô bệnh học gồm có: phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở, sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm hay CLVT. Trong đó phương pháp sinh thiết MNL dưới hướng dẫn của siêu âm có nhiều ưu điểm như cho kết quả chính xác cao, hạn chế nguy cơ tai biến cho BN cũng như giảm chi phí và tránh nhiễm xạ 3. Trên thế giới đã có một số công trình nghiên cứu về sinh thiết MNL dưới hướng dẫn của siêu âm. Shyamkumar N Keshava và cộng sự đã nghiên cứu trên 173 BN với kết quả mẫu bệnh phẩm đạt yêu cầu 98%, tỉ lệ kết quả mô bệnh học dương tính là 81% 3. V. J. Trainer và cộng sự cũng thực hiện một nghiên cứu về sinh thiết MNL dưới hướng dẫn của các phương pháp hình ảnh, trong đó có 52 trường hợp sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm. Tất cả các mẫu sinh thiết đều đạt yêu cầu và dương tính về mô bệnh học 4. Các nghiên cứu khác chỉ ra sự đa dạng về mô bệnh học của tổn thương MNL bao gồm u di căn từ buồng trứng, dạ dày, tụy, u lympho, tổn thương lao,... và cũng đi đến kết luận về tính hiệu quả và an toàn của kỹ thuật sinh thiết MNL dưới hướng dẫn của siêu âm 5-7. Tại Việt Nam, kỹ thuật sinh thiết MNL dưới hướng dẫn của siêu âm vẫn còn mới mẻ và chưa được tiến hành phổ biến, đồng thời kết quả sinh thiết MNL cũng chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ và có hệ thống. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu giá trị của sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm trong chẩn đoán tổn thương mạc nối lớn” với hai mục tiêu nghiên cứu: 1 - Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương mạc nối lớn trên siêu âm và cắt lớp vi tính trong nhóm bệnh nhân sinh thiết 2 - Đánh giá kết quả sinh thiết mạc nối lớn dưới hướng dẫn siêu âm.