Đặc điểm lâm sàng, X quang và kết quả điều trị bảo tồn gãy lồi cầu xương hàm dưới do chấn thương có sử dụng vít neo chặn

Abstract

Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội thì tỷ lệ chấn thương lồi cầu xương hàm dưới nói riêng và chấn thương nói chung ngày càng gia tăng. Nguyên nhân gẫy lồi cầu xương hàm dưới (LCXHD) chủ yếu do tai nạn giao thông, ngoài ra còn do các tai nạn khác như: Tai nạn sinh hoạt, tai nạn lao động hay bạo lực... Tỷ lệ gãy LCXHD cũng khác nhau giữa các tác giả: trên thế giới, gãy lồi cầu chiếm tỷ lệ khá cao khoảng 30-55% trong gãy xương hàm dưới trên thế giới1,2,3. Ở Việt Nam, Trần Văn Trường và cộng sự cho thấy gãy LCXHD chiếm tỉ lệ 14,0% trong các chấn thương hàm mặt tại Viện Răng - Hàm - Mặt Quốc gia4 . Bên cạnh đó, LCXHD nằm trong một cấu trúc giải phẫu quan trọng của vùng hàm mặt, đó là khớp thái dương - hàm. Ngoài ra, lồi cầu còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng của xương hàm dưới5,6,7. Do vậy, gãy lồi cầu sẽ ảnh hưởng đến chức năng của hệ thống nhai và từ đó có thể để lại các di chứng như loạn năng khớp, cứng khớp, rối loạn vận động hàm dưới, rối loạn tăng trưởng hàm dưới, sai khớp cắn…ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng ăn nhai và thẩm mỹ của bệnh nhân8,9. Có hai phương pháp điều trị được áp dụng đối với gãy LCXHD đó là: phương pháp điều trị bảo tồn và phương pháp điều trị phẫu thuật. Điều trị phẫu thuật giúp nắn chỉnh trực tiếp các đầu xương gãy và cố định cứng chắc bên trong. Tuy nhiên, trong những trường hợp gãy lồi cầu cao, phẫu thuật có nhiều khó khăn có thể tổn thương thần kinh mặt, chảy máu và tổn thương mạch. Hay nhiều trường hợp gãy chỏm lồi cầu không thể kết hợp xương được và phải lấy bỏ. Như vậy không phải trong trường hợp nào phương pháp phẫu thuật cũng mang lại kết quả mong muốn. Do vậy phương pháp điều trị không phẫu thuật: điều trị bảo tồn vẫn có một giá trị nhất định khi có chỉ định đúng và phương pháp đúng. Nhiều tác giả trên thế giới cho rằng:ở các trường hợp gãy chỏm lồi cầu, gãy trong bao khớp, gãy chẻ dọc lồi cầu, ở các bệnh nhân có kèm theo các bệnh toàn thân được chống chỉ định phẫu thuật thì điều trị bảo tồn là chỉ định tốt. Điều trị bảo tồn bao gồm nắn chỉnh kín và cố định hai hàm cho đúng khớp cắn trong một khoảng thời gian. Nắn chỉnh kín đưa các đầu xương về đúng vị trí giải phẫu. Việc cố định hai hàm là vô cùng quan trọng. Có rất nhiều phương pháp cố định hàm như: cố định bằng cung Tiguerstedt, cố định 2 hàm bằng nút chỉ thép Ivy, bất động bằng vít neo chặn, băng cằm - đỉnh,...Trong đó bất động bằng vít neo chặn là một phương pháp cố định liên hàm tốt dễ vệ sinh nên ngày càng được sử dụng trong thực tế lâm sàng. Ở nước ta hiện nay cũng có rất nhiều đề tài nghiên cứu về chấn thương gãy LCXHD và các phương pháp điều trị nhưng phương pháp điều trị bảo tồn lồi cầu có sử dụng vít neo chặn thì chưa có nghiên cứu nào. Vì vậy đề tài "Đặc điểm lâm sàng, X quang và kết quả điều trị bảo tồn gãy lồi cầu xương hàm dưới do chấn thương có sử dụng vít neo chặn” được thực hiện nhằm hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, X quang gãy lồi cầu xương hàm dưới do chấn thương được điều trị bảo tồn tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Vĩnh Phúc. 2. Nhận xét kết quả điều trị bảo tồn gãy lồi cầu xương hàm dưới do chấn thương có sử dụng vít neo chặn