NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ GIÁ TRỊ CỦA CỘNG HƯỞNG TỪ TRONG CHẨN ĐOÁN LYMPHOMA NÃO

Abstract

Lymphoma não là một loại u ác tính và hiếm gặp bao gồm hai nhóm là lymphoma não nguyên phát (NP) và thứ phát (TP) trong đó lymphoma não NP chỉ biểu hiện ở não mà không kèm với bệnh cảnh lymphoma hệ thống, chiếm khoảng 80%1. Lymphoma não TP kèm theo biểu hiện của bệnh lymphoma hệ thống và biểu hiện tại não được xem là tổn thương thứ phát. Trong những năm gần đây, số lượng các trường hợp mắc bệnh và tử vong ngày càng gia tăng. Hiện nay, phát hiện u sớm bằng hình ảnh học, định danh u bằng hóa mô miễn dịch trên các mẫu bệnh phẩm đã mang lại kết quả điều trị tốt. Khi nghi ngờ lymphoma não, cộng hưởng từ là kỹ thuật hình ảnh được lựa chọn vì đây là phương pháp có độ nhạy cao và mang lại nhiều thông tin. Tuy nhiên, tổn thương lymphoma não thường đa dạng và gây nhiều khó khăn trong việc chẩn đoán phân biệt với các khối u nội sọ khác. Trên cộng hưởng từ thường quy, lymphoma não có một số đặc điểm hình ảnh gợi ý đến nhưng gần như rất khó để phân biệt với các tổn thương khác ở não ví dụ như u nguyên bào thần kinh đệm đa hình thái, tổn thương di căn hay u màng não. Chẩn đoán sớm và chẩn đoán đúng lymphoma não là rất quan trọng vì phương pháp điều trị cơ bản của lymphoma não so với các khối u não khác là không giống nhau. Hóa xạ trị là điều trị chính của lymphoma não và không có chỉ định phẫu thuật lấy u tối đa. Hơn nữa, nếu corticoid là thuốc thường được sử dụng để điều trị triệu chứng đối với bệnh nhân u thần kinh đệm hay di căn thì ở bệnh nhân lymphoma não không được sử dụng trư¬¬ớc khi sinh thiết vì corticoid gây độc cho các tế bào lymphoma do đó làm ảnh hưởng đến kết quả trên giải phẫu bệnh2. Ngoài ra, cộng hưởng từ còn có thể giúp định hướng tổn thương lymphoma não NP hay TP từ đó có kế hoạch chẩn đoán và điều trị cũng như tiên lượng bệnh nhân3. Trong những năm vừa qua, với sự phát triển của kỹ thuật cộng hưởng từ phổ (MRS – Magenetic resonance spectroscopy), cộng hưởng từ khuếch tán (DWI- Diffusion weighted imaging), cộng hưởng từ tưới máu (PWI – Perfusion weighted imaging) đã đem lại những thông tin về đặc điểm khối u, giúp nhận định bản chất, tính chất chuyển hóa cũng như phân biệt nguồn gốc của các khối choán chỗ trong sọ. Hiện nay, định lượng giá trị ADC của cộng hưởng từ khuếch tán đã được ứng dụng trong đánh giá nhiều bệnh lý học khác nhau dựa trên sự khác biệt về mật độ tế bào. Tỷ lệ nghịch giữa giá trị ADC và mật độ tế bào có thể giúp chẩn đoán lymphoma não4. Ngoài ra, cộng hưởng từ tưới máu với giá trị rCBV cũng đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán lymphoma não và đã được nhiều tác giả trên thế giới báo cáo5,6. Bên cạnh vai trò chẩn đoán, một vài nghiên cứu còn chỉ ra rằng cộng hưởng từ góp phần trong tiên lượng lymphoma não dựa trên mối tương quan với chỉ số tăng sinh Ki-67 góp phần cung cấp một yếu tố trong tiên lượng và theo dõi điều trị7. Hiện nay ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào về giá trị của cộng hưởng từ trong việc chẩn đoán lymphoma não do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu với tên đề tài “Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và giá trị của cộng hưởng từ 1.5 Tesla trong chẩn đoán lymphoma não” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh của lymphoma não trên cộng hưởng từ 2. Nhận xét giá trị của cộng hưởng từ trong chẩn đoán lymphoma não.