ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG CỦA BÀI Ý DĨ NHÂN THANG KẾT HỢP TỨ DIỆU TÁN TRONG ĐIỀU TRỊ THOÁI HÓA KHỚP GỐI CÓ TRÀN DỊCH

Abstract

Thoái hóa khớp (THK) là một bệnh lý mạn tính mà đặc trưng là tổn thương sụn khớp, kèm theo tổn thương xương dưới sụn, dây chằng, cơ cạnh khớp và màng hoạt dịch. THK là một bệnh rất thường gặp mà nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh còn chưa rõ ràng, trong đó phổ biến nhất là giả thiết về sự lão hóa và tình trạng chịu áp lực quá tải kéo dài [1],[2],[3]. THK là một bệnh rất thường gặp ở mọi quốc gia trên thế giới. Có khoảng 18% nữ giới và 9,5% nam giới trên toàn cầu mắc bệnh THK nói chung, trong đó THK gối chiếm tới 15% dân số [2]. THK gối là nguyên nhân gây tàn tật cho người có tuổi, đứng thứ hai sau bệnh tim mạch [4]. Ở Việt Nam, THK đứng hàng thứ ba (4,66%) trong các bệnh có tổn thương khớp, đặc biệt THK gối chiếm 56,5% tổng số các bệnh khớp do thoái hóa cần điều trị nội trú [5]. Tỷ lệ THK tại bệnh viện Bạch Mai từ 1991 - 2000 là 4,66% bệnh nhân điều trị nội trú tại khoa cơ xương khớp [6]. Theo ước tính tại các nước châu Âu chi phí trực tiếp cho điều trị THK khoảng 4000 USD/bệnh nhân/năm [7]. Bệnh nhân THK gối nếu không điều trị đúng, tích cực có thể dẫn đến tràn dịch khớp gối, là hiện tượng dịch trong khớp gối nhiều hơn bình thường, gây sưng nề, đau nhức và hạn chế vận động khớp, có thể dẫn đến xơ, cứng khớp, đôi khi làm hỏng khớp, hoặc chọc hút dịch khớp nhiều lần làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, gây phá hủy khớp và có thể dẫn đến tàn phế. Các phương pháp điều trị THK gối có tràn dịch khớp gồm nhiều các phương pháp không dùng thuốc như vật lí trị liệu: sóng ngắn, đắp bùn… Các phương pháp này thường đơn giản, dễ làm, ít biến chứng song tác dụng chưa cao. Các biện pháp dùng thuốc như NSAID có tác dụng nhanh nhưng hay gây nhiều biến chứng như viêm loét dạ dày tá tràng, xuất huyết tiêu hóa, tổn thương gan, thận... Tiêm corticoid nội khớp có thể cải thiện triệu chứng nhanh chóng nhưng dùng kéo dài có thể gây tổn thương thoái hóa sụn khớp hoặc gây ra biến chứng nhiễm khuẩn khớp. Tiêm acid hyaluronic nội khớp có tác dụng tái tạo chức năng bôi trơn, chống xóc nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy tác dụng không ổn định lâu dài, không có chức năng bảo vệ, tái tạo sụn khớp [8]. Liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu (PRP – Platelet Rich Plasma) tự thân được chứng minh có tác dụng ưu việt hơn tiêm acid hyaluronic, qua đó có thể điều trị bảo tồn khớp một cách tự nhiên, sinh lý nhất [9],[10],[11]. Với những người tràn dịch khớp số lượng nhiều, chọc hút dịch khớp là phương pháp thường được chỉ định, giúp khớp gối bớt sưng, đau hơn. Tuy nhiên, sau một thời gian ở một số bệnh nhân khớp gối vẫn có thể bị tràn dịch trở lại. Theo Y học cổ truyền THK gối có tràn dịch khớp gối thuộc phạm vi chứng Tý, chứng Hạc tất phong [12]. Nguyên nhân do Can Thận hư ngoại tà phong, hàn, thấp xâm phạm gây nên. Bài thuốc Ý dĩ nhân thang, Tứ diệu tán qua một số nghiên cứu tại Trung Quốc đã cho thấy có tác dụng giảm đau, tiêu viêm hiệu quả ở một số bệnh lý xương khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp, gout... Khi đem ứng dụng hai bài thuốc trên vào điều trị thoái hóa khớp gối có tràn dịch cho thấy có tác dụng giảm tràn dịch đồng thời giảm đau, cải thiện chức năng vận động khớp gối rõ rệt, trên lâm sàng chưa thấy các tác dụng phụ. Tuy nhiên chưa có các nghiên cứu khoa học đánh giá tác dụng của sự phối hợp này trong điều trị thoái hóa khớp gối có tràn dịch. Do vậy, nhằm góp phần cung cấp những bằng chứng khoa học cho phương pháp trên, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá tác dụng của bài Ý dĩ nhân thang kết hợp Tứ diệu tán trong điều trị thoái hóa khớp gối có tràn dịch” với các mục tiêu sau: 1. Đánh giá tác dụng của bài Ý dĩ nhân thang kết hợp Tứ diệu tán trong điều trị thoái hóa khớp gối độ I, độ II có tràn dịch độ I. 2. Theo dõi tác dụng không mong muốn của phương pháp can thiệp trên lâm sàng và cận lâm sàng.