KẾT QUẢ PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG ĐỘNG MẠCH KHOEO TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC

Abstract

Hiện nay, tổn thương mạch máu ngoại vi đi kèm gãy xương trật khớp là cấp cứu ngoại khoa thường gặp trong bối cảnh tai nạn giao thông, tai nạn lao động còn diễn biến phức tạp tại Việt Nam. Trong số này, chấn thương động mạch khoeo kèm tổn thương xương và khớp vùng quanh gối hay gặp nhất, gây thiếu máu chi nặng bên dưới vị trí thương tổn và có nguy cơ cắt bỏ chi cao nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời.1 Dhage và cộng sự2 tổng kết trên 1500 trường hợp tổn thương động mạch khoeo trong gãy xương quanh khớp gối có 5,8% tử vong, 16,7% cắt cụt chi. Còn theo tác giả Hafez, vị trí động mạch khoeo chiếm 30,7% tổn thương động mạch chi dưới do chấn thương ở 550 bệnh nhân với 641 tổn thương động mạch.3 Để giảm thiểu tối đa cắt cụt chi do chấn thương động mạch khoeo, chẩn đoán xác định sớm để điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng hàng đầu, chủ yếu dựa trên khám lâm sàng, chụp Xquang xương khớp và siêu âm Doppler hệ thống mạch máu chi dưới. Đối với những trường hợp chấn thương động mạch khoeo ở giai đoạn thiếu máu chi còn hồi phục, điều trị chủ yếu là phẫu thuật cố định xương khớp song song với phục hồi lưu thông mạch máu. Ngoài ra, tùy vào mức độ tổn thương phổi hợp và thời gian từ sau khi tai nạn đến khi được phẫu thuật mà có thể áp dụng thêm các kĩ thuật khác như mở cân cẳng chân, chuyển vạt cơ che phủ mạch để tăng khả năng bảo tồn chi.4 Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu của các tác giả về chẩn đoán và điều trị chấn thương động mạch khoeo. Tác giả Banderker nghiên cứu 136 bệnh nhân tổn thương động mạch khoeo trong đó có 81 bệnh nhân chấn thương động mạch khoeo thì có 36 trường hợp được mổ ghép mạch trực tiếp, 68 trường hợp ghép đoạn tĩnh mạch hiển và 11 trường hợp ghép mạch nhân tạo, 57 trường họp chèn ép khoang mở cân cẳng chân, cắt cụt chi sau phục hồi lưu thông mạch máu là 32 bệnh nhân.5 Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Nguyễn Sinh Hiền6 thì có đến 70% số trường hợp bị chấn thương động mạch khoeo được chẩn đoán muộn sau 6 giờ trong chấn thương vùng gối. Trong báo cáo của Lê Minh Hoàng7, 6/47 trường hợp (11,3%) phải cắt cụt chi, 88,7% được phục hồi được lưu thông ngoại vi, bảo tồn chi thành công. Hàng năm Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức tiếp nhận và điều trị thường qui nhiều bệnh nhân đa chấn thương, chấn thương phức tạp trong đó có chấn thương vùng gối kèm tổn thương động mạch. Hiện nay tại Việt Nam chưa có nhiều công trình nghiên cứu tập trung riêng vào chẩn đoán và điều trị chấn thương động mạch khoeo. Do vậy chúng tôi thực hiện đề tài: “Kết quả phẫu thuật điều trị chấn thương động mạch khoeo tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức” nhằm 2 mục tiêu: 1. Nhận xét đặc điểm chẩn đoán chấn thương động mạch khoeo được phẫu thuật tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức giai đoạn 2017 - 2019. 2. Đánh giá kết quả sớm phẫu thuật điều trị chấn thương động mạch khoeo tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức giai đoạn 2017 - 2019.