ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG LÊN ĐỘ MÊ VÀ CHẤT LƯỢNG HỒI TỈNH CỦA DESFLURANE TRONG PHẪU THUẬT U NÃO

Abstract

Gây mê trong phẫu thuật sọ thần kinh, đặc biệt trong phẫu thuật u não - một phẫu thuật chuyên khoa sâu cần phải phối hợp đồng bộ, chính xác giữa bác sỹ gây mê và phẫu thuật viên. Mối quan tâm chính ở bệnh nhân là hậu quả của hiệu ứng choán chỗ; của phẫu thuật là điều kiện phẫu thuật tối ưu có thể bộc lộ não mà giảm thiểu yêu cầu banh/ vén não hoặc gây tổn thương do di chuyển, do đó làm giảm nguy cơ thiếu máu cục bộ và phù não sau mổ; của gây mê là tránh các tổn thương não thứ phát. Vì thế cần hiểu biết đầy đủ các điểm quan trọng về sinh lý bệnh của áp lực nội sọ và tưới máu não, ảnh hưởng của gây mê lên áp lực nội sọ, tưới máu não và chuyển hóa não, lựa chọn thuốc mê và kỹ thuật mê làm giảm áp lực nội sọ. Các mục tiêu gây mê bao gồm: duy trì tưới máu não và bão hòa oxy, tạo điều kiện tối ưu cho phẫu thuật bằng điều chỉnh áp lực nội sọ, tỉnh mê êm và nhanh chóng cho phép đánh giá thần kinh sớm. Các thuốc mê lý tưởng được sử dụng trong gây mê cho phẫu thuật thần kinh cần đảm bảo: giảm chuyển hóa não, có tác dụng bảo vệ thần kinh, ổn định huyết động, bảo tồn tính tự động não, tác dụng khởi phát nhanh và phục hồi chức năng thần kinh sớm sau phẫu thuật [1], [2], [3]. Phẫu thuật u não và các phẫu thuật mở sọ là loại phẫu thuật mà các biến chứng sau mổ có thể đe dọa tính mạng, chẳng hạn như co giật, tăng áp lực nội sọ, thiếu hụt chức năng thần kinh, tụ máu ngoài màng cứng, dưới màng cứng hoặc xuất huyết dưới nhện [4]. Đánh giá chức năng thần kinh sớm giúp phát hiện và xử trí các thương tổn thần kinh thứ phát, tránh tổn thương vĩnh viễn bằng cách xác định các biến chứng sau phẫu thuật. Do đó, phục hồi sớm sau phẫu thuật là cách tốt nhất để phát hiện, theo dõi và sửa chữa kịp thời các thương tổn thần kinh sau hầu hết các phẫu thuật mở sọ nói chung và phẫu thuật u não nói riêng [5], [6], [7] Sevoflurane và desflurane đều là các thuốc mê hô hấp, từ lâu đã được sử dụng rộng rãi để duy trì mê, với đặc trưng hệ số máu/ khí thấp, có lợi cho sự phục hồi nhanh chóng [8], [9]. Hệ số hòa tan là yếu tố chính quyết định thời gian khởi phát và thời gian loại bỏ tác nhân trong khí hít vào. Desflurane có hệ số hòa tan thấp hơn sevoflurane (máu / khí: 0,42 / 0,69, mỡ / máu: 27,2 / 47,5, não / máu: 1,29 / 1,70). Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về desflurane cho thấy thời gian thoát mê ngắn hơn, thời gian phục hồi ý thức sớm hơn, đặc biệt là sau phẫu thuật trong thời gian dài vì hệ số hòa tan mỡ/ máu và não/ máu thấp. Một vài nghiên cứu khác cho thấy gây mê bằng desflurane cho phép thời gian rút ống nội khí quản sớm hơn và thời gian phục hồi ngắn hơn khi so sánh với sevoflurane ở những bệnh nhân trải qua phẫu thuật mở sọ [5], [7]. Tại Việt Nam hiện nay, sevoflurane đã được sử dụng từ lâu để duy trì mê. Desflurane là thuốc mê hô hấp ra đời trước sevoflurane, mới được đưa vào sử dụng tại nước ta những năm gần đây và hiện nay được dùng để duy trì mê trong một số loại phẫu thuật, tại những trung tâm phẫu thuật lớn. Ở Việt Nam, đã có một số nghiên cứu so sánh tác dụng của sevoflurane và desflurane trên đối tượng bệnh nhân phẫu thuật sỏi mật, viêm ruột thừa, chấn thương hàm mặt [10], [11], [12]. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào về sử dụng các thuốc mê bốc hơi này trên đối tượng bệnh nhân phẫu thuật u não. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài: “Đánh giá tác dụng lên độ mê và chất lượng hồi tỉnh của desflurane trong phẫu thuật u não” nhằm mục tiêu như sau: 1. Đánh giá tác dụng duy trì mê và chất lượng hồi tỉnh của desflurane so với sevoflurane trong phẫu thuật u não. 2. Đánh giá một số thay đổi về tuần hoàn, hô hấp và các tác dụng không mong muốn của desflurane so với sevoflurane trong phẫu thuật u não.