XÁC ĐỊNH BURKHOLDERIA PSEUDOMALLEI PHÂN LẬP TỪ CÁC BỆNH PHẨM LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HÀ TĨNH BẰNG CÁC KỸ THUẬT ĐỊNH DANH

Abstract

Burkholderia pseudomallei là trực khuẩn Gram âm, oxidase dương, sống hoại sinh trong đất và nước, có thể xâm nhập vào người và động vật gây nên melioidosis - một bệnh bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kháng sinh kịp thời. Theo một số nghiên cứu, vi khuẩn B. pseudomallei phân bố phổ biến tại khu vực Đông Nam Á và phía Bắc Australia, nơi vi sinh vật gây bệnh thường được tìm thấy trong đất và nước ngọt [1], [2]. Melioidosis cũng xảy ra ở những người đi du lịch đến các vùng dịch bệnh trên thế giới, bao gồm các vùng nhiệt đới châu Á, Nam Mỹ, Trung Mỹ, các đảo Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương và một số quốc gia ở Châu Phi [3]. B. pseudomallei được Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Hoa Kỳ xếp loại là tác nhân kích thích sinh học loại B và còn nguy hiểm hơn cả virus SARS [1]. Melioidosis có bệnh cảnh lâm sàng đa dạng: Vi khuẩn có thể xâm nhiễm từ da vào máu gây nhiễm khuẩn huyết hoặc diễn tiến thành một hình thái mạn gây thương tổn đến tim, phổi, động mạch chủ bụng, gan, thận và khớp [4]. Đa số bệnh nhân nhập viện có biểu hiện nhiễm khuẩn huyết và viêm phổi. Các loài động vật cừu, dê, ngựa, lợn, trâu bò, chó và mèo có thể lây nhiễm vi khuẩn B. pseudomallei và truyền bệnh sang người [5]. Tại Việt Nam, xét nghiệm định danh vi khuẩn theo phương pháp thường quy tại nhiều phòng xét nghiệm vi sinh đa số dựa trên các tính chất sinh vật hóa học ghi nhận từ thanh thử API hoặc các máy định danh tự động Vitek và Phoenix. Tuy nhiên, các kỹ thuật này thường định danh nhầm B. pseudomallei thành các loài vi khuẩn khác như B. cepacia complex, Pseudomonas sp. và Chromobacterium sp. …vv [6]. Nhiều cơ sở y tế chưa có điều kiện áp dụng các kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại để định danh chính xác loài vi khuẩn, từ đó chưa xét nghiệm được melioidosis và bệnh đã trở thành lãng quên ở Việt Nam. Để đảm bảo tất cả các cơ sở y tế có phòng xét nghiệm vi sinh thực hiện được xét nghiệm melioidosis thì cần phải có một phương pháp định danh vi khuẩn đơn giản. Trong thời gian qua, nhóm nghiên cứu của chúng tôi đã tiên phong triển khai kỹ thuật 3 khoanh kháng sinh để định danh vi khuẩn B. pseudomallei. Chỉ sau một thời gian ngắn đã phát hiện nhiều ca nhiễm melioidosis tại địa phương [2]. Tuy nhiên độ chính xác của kỹ thuật 3 khoanh kháng sinh này so với những phương pháp định danh vi khuẩn khác đến nay vẫn chưa được kiểm chứng. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu “Xác định Burkholderia pseudomallei phân lập từ các bệnh phẩm lâm sàng tại Bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh bằng các kỹ thuật định danh” với mục tiêu chính sau đây: Xác định Burkholderia pseudomallei phân lập từ các bệnh phẩm lâm sàng bằng kỹ thuật 3 khoanh giấy kháng sinh, API 20 NE, máy định danh vi khuẩn và giải trình tự gene.