ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN UNG THƯ GAN NGUYÊN PHÁT Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN VI RÚT B MẠN TÍNH TẠI BỆNH VIỆN BỆNH NHIỆT ĐỚI TRUNG ƯƠNG

Abstract

Viêm gan vi rút B là bệnh truyền nhiễm quan trọng, phổ biến toàn cầu, do vi rút viêm gan B (HBV) gây ra.1 Theo Tổ chức Y tế thế giới, năm 2015, ước tính toàn cầu có khoảng 257 triệu người nhiễm HBV và 887.000 ca tử vong, phần lớn do các biến chứng xơ gan và ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). HBV lây nhiễm qua đường máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con. Tại Khu vực Đông Địa Trung Hải, khu vực Đông Nam Á và khu vực Châu Âu, ước tính có khoảng 3,3%, 2,0% và 1,6 % dân số bị nhiễm bệnh.1,2 Việt Nam nằm trong số những nước có tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan B cao dao động từ 10% đến 25% tùy từng khu vực dân cư và tỉ lệ lưu hành HBsAg giảm dần theo thời gian.3,4 Con đường lây truyền HBV chủ yếu là lây truyền từ mẹ sang con. Các bệnh nhi bị nhiễm trong thời kì chu sinh hoặc khi tuổi còn nhỏ có khả năng trở thành viêm gan B mạn tính cao.5 Do chịu đựng suốt đời sự tương tác với vi rút nên những bệnh nhân này có nguy cơ cao dẫn tới xơ gan và ung thư gan.1 Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là bệnh ung thư phổ biến thứ năm trên thế giới và đứng thứ ba về tỷ lệ tử vong liên quan đến ung thư.6 Người ta ước tính rằng hơn 50% bệnh nhân HCC trên thế giới là có liên quan đến HBV và tới 89% HCC liên quan đến HBV là từ các nước đang phát triển.2 Các yếu tố liên quan đến tăng nguy cơ mắc HCC ở những người bị nhiễm HBV mạn tính bao gồm đặc điểm nhân khẩu học, yếu tố nguy cơ, yếu tố liên quan đến vi rút, giai đoạn bệnh lâm sàng và ảnh hưởng của lối sống hoặc môi trường.2,6 Đã có những cải thiện đáng kể trong quản lý bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn thông qua sự phát triển của các loại thuốc kháng vi rút.7 Hiện nay, phần lớn các bệnh nhân được điều trị bằng một thuốc kháng vi rút đường uống và lựa chọn đầu tay là các thuốc nucleot(s)ide analogues (NAs).7–9 Tuy nhiên, đã có nhiều nghiên cứu báo cáo rằng HCC vẫn có thể phát triển ở những bệnh nhân VGVR B mạn tính được điều trị bằng NAs.10–13 Do đó, HCC là biến chứng nghiêm trọng của bệnh nhân VGVR B mạn và là thách thức trong quản lý bệnh viêm gan vi rút B mạn tính (CHB).7,11 Các nghiên cứu về ung thư gan nguyên phát ở bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn đã được tiến hành nhiều ở Việt Nam.14,15 Tuy vậy, vẫn chưa có nhiều tác giả Việt Nam tiến hành nghiên cứu các yếu tố liên quan đến sự xuất hiện HCC ở các bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn đang điều trị thuốc kháng vi rút nucleot(s)ide analogues trong những năm gần đây. Vì vây, chúng tôi tiến hành đề tài: “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố liên quan đến ung thư gan nguyên phát ở bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn tính tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của ung thư gan nguyên phát ở bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn tính tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương từ 2013- 2018. 2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự xuất hiện ung thư gan nguyên phát ở các bệnh nhân này.