SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ BẠI NÃO TỪ 12 THÁNG ĐẾN 36 THÁNG QUA KHẢO SÁT BẰNG BỘ CÔNG CỤ ASQ II TẠI BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG

Abstract

Bại não là một dạng tàn tật về vận động thường gặp nhất ở trẻ em và là nguyên nhân tử vong đứng hàng đầu trong các loại tàn tật nói chung. Theo nghiên cứu công bố năm 2017, tần số mắc bại não chung toàn cầu xấp xỉ 2/1000 1. Tỷ lệ mới mắc bại não ở các nước phát triển là 1,4 – 2,1/1000 trẻ sinh ra sống 2. Ở Việt Nam hiện chưa có số liệu điều tra quốc gia về tỷ lệ bại não. Theo tác giả Trần Thị Thu Hà (2002) có khoảng 125.000 đến 150.000 trẻ em Việt Nam mắc bại não 3. Do vậy, bại não đang trở thành gánh nặng kinh tế- xã hội ở nước ta. Ở Việt Nam, theo thống kê tại các Trung tâm Phục hồi chức năng, tỷ lệ bại não trên tổng số trẻ tàn tật rất cao, dao động từ 25% đến 75%. Nhưng một điều đáng lưu tâm là khoảng hơn một nửa số trẻ bại não được phát hiện muộn trên 24 tháng tuổi 3, do sự hạn chế về kinh nghiệm chẩn đoán lâm sàng của cán bộ y tế tại các tuyến. Điều này ảnh hưởng đến nhiều kết quả phục hồi chức năng và chất lượng cuộc sống của trẻ bại não. Vì vậy, vấn đề tìm hiểu các đặc điểm lâm sàng của trẻ bại não nhằm góp phần vào công tác chẩn đoán sớm và can thiệp sớm bại não đóng vai trò quan trọng, cần được quan tâm đặc biệt của các gia đình, các nhà chuyên môn của nhiều quốc gia trên thế giới. Trẻ bại não ngoài các rối loạn về vận động của bại não thường đi kèm với rối loạn về cảm giác, nhận thức, tri giác, giao tiếp, hành vi, với động kinh và các vấn đề cơ xương khớp thứ phát nên trẻ bại não rất cần được đánh giá, phát hiện cũng như can thiệp các vấn đề bất thường trong phát triển tâm- vận động. Tuy nhiên việc can thiệp này cần dựa trên các mốc phát triển của trẻ để quá trình can thiệp có thể toàn diện. Vì vậy, vài chục năm gần đây, nhiều bộ câu hỏi mới đã được nghiên cứu như Trắc nghiệm Denver đánh giá sự phát triển tâm lý- vận động của trẻ 1 - 72 tháng tuổi, Bộ câu hỏi đánh giá sự phát triển theo tuổi và giai đoạn- ASQ II cho trẻ 4- 60 tháng,... nhằm phát hiện sớm những sự phát triển bất thường của trẻ em, trong đó có bại não, đồng thời giúp đánh giá và can thiệp toàn diện cho trẻ. Các phương pháp này vừa đơn giản, dễ thực hiện, lại có kết quả phát hiện sớm cao (độ nhạy và độ đặc hiệu đều cao hơn 85%). Ở các nước đang phát triển, do điều kiện khó khăn về trang thiết bị và kiến thức còn hạn chế nên việc phát hiện sớm và can thiệp sớm Bại não chưa được thực hiện rộng rãi. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Sự phát triển của trẻ bại não từ 12 tháng đến 36 tháng qua khảo sát bằng bộ công cụ ASQ II tại Bệnh viện Nhi Trung ương” nhằm đáp ứng được nhu cầu cấp bách của xã hội, mang tính thực tiễn cao với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm của trẻ bại não từ 12 tháng đến 36 tháng tuổi đến khám và điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Mô tả sự phát triển tâm thần- vận động của trẻ bại não nhóm tuổi bằng bộ công cụ ASQ II.